Liszt Enstitüsü İstanbul | Macar Kültür Merkezi Müdürü Sayın Gábor Fodor ile Macar Kültür Günü vesilesiyle bir röportaj gerçekleştirdik.
– Sayın Fodor, öncelikle röportaj teklifimi kabul ettiğiniz için teşekkür ederim. Macaristan Milli Marşı’nın yazılışının 200. yıl dönümünü kutluyoruz. Duygularınızı alabilir miyim?
Bu teklifi getirdiğiniz için ben teşekkür ederim.
Macar şair, eleştirmen, politikacı ve düşünür Ferenc Kölcsey, daha sonra Macaristan Milli Marşı’nın sözlerini oluşturan şiiri “Hymnus”u 22 Ocak 1823’te tamamladı. “Hymnus, a magyar nép zivataros századaiból” (“Macar halkının fırtınalı yüzyıllarına ait ilahi” şeklinde çevrilebilir) başlıklı el yazması bugün Macaristan Ulusal Müzesi’nde sergileniyor. Tarihi bir perspektiften bakarsak, eserin yazıldığı dönem ve bunu takiben 1848-49 yıllarındaki Macar İhtilali ve Özgürlük Savaşı, Macar kimliğini savunmak, korumak ve sürdürmek adına önemli bir süreçtir. Habsburg İmparatorluğu’nun baskısına ve boyunduruğuna büyük bir başkaldırı gerçekleştiren siyasi liderler, şairler, düşünürler ve tabii ki halk, günümüze kadar uzanan Macar kimliğinin oluşmasında baş rolü oynadılar. Bu anlamda bu eser ve bu tarihi süreç bizi biz yapan temel unsurlardandır.
– Macaristan Kültürü ve Türk Kültürü arasında benzerlikler var mı? Varsa nelerdir?
Macarların kökeni Orta Asya’ya kadar uzanmaktadır ve burada Türk boylarıyla komşu olmuştur. Macarlar Türklere birçok açıdan yakın durmuş, dost olmuştur. Her ne kadar iki farklı kültür olsa da Macaristan’ın Osmanlı İmparatorluğu hakimiyeti altında bulunduğu yıllar içerisinde dil, yemek, mimari anlamında birçok iz kalmıştır. Günümüzde Macarca’ya Türkçe’den geçmiş birçok kelime; Macaristan’da Osmanlı döneminde inşa edilmiş birçok cami ve hamam; Macar mutfağına tamamen Osmanlı döneminde giren kırmızı biber en güzel örnekler.
Diğer taraftan, Niyazi Berkes’in Türkiye’de Çağdaşlaşma kitabında savunduğu üzere, Osmanlı döneminde çağdalaşma hareketinin tetikleyicilerinden birisinin Macar asıllı İbrahim Müteferrika’nın yazdığı risale olmuştur. Berkes, Müteferrika’nın kişisel çabalarının ve eserlerinin çok önemli olduğunu, Osmanlı’da bilim ve teknik anlamında ilerlemenin onun fikirlerine dayandığını savunur.
Bir diğer önemli nokta, 1848-49 Macar İhtilali ve Özgürlük Savaşı döneminde, bu harekete öncülük eden çok değerli Macar liderler Osmanlı’ya sığınma talebinde bulunur ve birçoğu Kütahya, Tekirdağ gibi şehirlere yerleşir. Ayrıca, Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde Türkiye’ye çalışmak ve/veya araştırma yapmak adına gelen birçok mimar, mühendis, usta, araştırmacı, müzisyen, akademisyen modern Türkiye’nin inşasında büyük emekler vermiş, izler bırakmışlardır. Tüm bu unsurları derlediğimiz www.turkmagyarizi.com sitemize göz atmanızı tavsiye ederim.
– Macar Kültür Merkezi’nde başta Çevrimiçi Macarca Kursları olmak üzere oldukça önemli kültür etkinliklerine imza atıyorsunuz. Türk insanının Macar Kültür Sanat değerlerine ilgisi nasıl?
Türkiye’nin neresine giderseniz gidin, Macarlara karşı büyük bir sempati var. Bu çok değerli bir unsur ama tabi bize düşen görev buna katkı sağlamak, üzerine bir şeyler inşa edebilmek. Gerçekleştirdiğimiz etkinlikler ve faaliyetlerle ortak noktalarımızı öne çıkartan çalışmalar yaparken bir yandan da evrensel Macar kültürünü Türkiye’ye taşıyoruz. Farklı disiplinlerde gerçekleşen faaliyetlere doğal olarak farklı gruplar ilgi gösteriyor. Örnek verirsek, geçtiğimiz Kasım ayında açılışını gerçekleştirdiğimiz “Çok yönlü Bir Mimar: Şandor Hadi” sergisi mimarlık ve şehircilik alanından büyük bir ilgi gördü. Çağdaş sanat sergimize veya tarih buluşmalarımıza ise farklı grupların ilgisi oluyor.
– 2023 yılında sanatseverleri Macar Kültürü ile ilgili neler bekliyor?
Yeni yılda hem bizi hem de sanatseverleri yoğun bir kültür-sanat gündemi bekliyor. İlgi alanlarını sayarsak; tarih, geleneksel sanatlar, gastronomi, edebiyat, müzik ve sinema disiplinleri çatısı altında Macar kültürünü yansıtan etkinlikler gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Bizi sosyal medya hesaplarımızdan takipte kalın…
Web: https://culture.hu/tr/istanbul
Facebook: facebook.com/macarkulturmerkezi
Instagram: instagram.com/liszt_enstitusu_istanbul
Twitter: twitter.com/macarkultur
İlk yorum yapan siz olun